Jüt Lifi Nedir, Jüt Kumaş Özellikleri Nelerdir?

JÜT (Corchorus capsularis)

Takım: Malvales
Familya: Tiliaceae
Cins: Corchorus
Tür: Corchorus olitorius ve Corchorus capstilaris 

Jüt, pamuktan sonra dünyada en büyük ikinci doğal ipliktir. Tekstil biliminde iplik doğal iplik ve suni iplik şeklinde ikiye ayrılmakta olup, jüt ipliği doğal iplik altında bitkisel iplik altında sınıflandırılmaktadır. Jüt ipliği ve jüt ürünleri çok büyük bir kullanım çeşitliliğine sahiptir. Günümüzde Çevre dostu çözümlere dönük tüketicilerde hızla artan farkındalık ve yeşil büyüme eğilimleri baz alındığında tamamen doğal ve çevre dostu olan jüt iplikleri petrol bazlı polimer ipliklere oranla önemli bir avantaja sahiptir.

Jüt, coğrafya ve mevsime göre kalite farklılığı gösterir. Liflerinin uzunluğu, sağlamlığı, rengi, parlaklığı, hafifliği, yumuşaklığı ve pürüzsüzlüğü ile olduğu kadar, ayırt edilebilirliği ve düzgünlüğü bakımından da farklılık gösterir. Kesimlerin orantısı, sert merkezli lifler, kaba ürün ve kusurlar (örneğin kökler, kabuklar, çubuklar, parçacıklar, düğümler, sıyrıklar ve su izi) değeri düşüren diğer faktörlerdir. Kaliteyi etkileyen faktörler, yetiştirme uygulamaları; nemlilik; toprak ve suyun niteliği; yağmur miktarı; lifin alınma yöntemi (havuzlama); topografi, yıkama, kurutma ve muhafazadır.

Bitkisel Tanımı 

Jüt tek yıllık otsu bir lif bitkisidir. Dikotiledon olan bitki olup fide döneminde naneyi andırmaktadır. Kökeni Hindistan ve Bangladeş’tir. Lifleri sağlamdır ve 1,5-3,5 m uzunlukta olabilmektedir. Lif rengi beyazdan kurşuni renge kadar değişebilmektedir. Saplarından havuzlama yöntemiyle lif elde edilir. Bitkide küçük sarı renkte çiçekler bulunur. Tropik ve subtropik iklimlerde yetiştirilir. Çok sayıda türü olmasına rağmen ticari anlamda lif üretimi Corchorus capsularis L. türünden yapılmaktadır. Başlıca üretim bölgesi Asya kıtası olup Hindistan ve Bangladeş dünya üretiminin yaklaşık olarak %90’ını karşılamaktadır.

Jüt bitkisi sıcağı çok seven bir bitki olduğu için ülkemizde yetiştirilmesi zordur. Güney Anadolu bölgemiz Antalya, Adana ve Hatay illerimizde yetiştirme imkânları araştırılmalıdır. Başlıca kullanım alanı küçük halı, ambalajlama materyali, çuval yapımı olup, halı iplikleri ve yatak-yastık kılıfı yapımında da kullanılır. Jüt çuvalları çok hafif ve az elastikiyeti dolayısıyla özellikle deniz nakliyatında kullanımı tercih edilir.

Jüt iplikler

Jüt bitkisinin vejatasyon süresi 100-140 gün arasında değişir. Bitki kazık köklere sahip olup toprak yapısına bağlı olarak 1-1,5 m derinlere inebilmektedir. Bitki boyu tür ve çeşitlere göre 1,5-4,5 m’ye kadar değişebilmektedir.

Jüt lifleri, sapın kabuk kısmında bulunan uzun lif huzmelerinden elde edilir. Bu lif huzmelerinin boyu 1-3 m arasında değişir. Jüt bitkisi kendine döllenme hâkimdir ancak %3-18 oranında yabancı döllenme de görülebilmektedir. Jüt lifleri, suda havuzlamayla sapların kabuk kısmından ayrılır. Havuzlama için genellikle 20 cm çapındaki demetler kullanılır. Saplardan liflerin ayrılması el ile yapılmaktadır. Havuzlamadan sonra saplar 8-10 bitkilik küçük demetler halinde tahta tokmaklarla lif ayrılıncaya kadar dövülür.

Verim 800-1500 kg/da sap ve 300-350 kg/da lif olarak gerçekleşmektedir. İyi koşullarda lif verimi 300-500 kg/da kadar çıkabilmektedir.

Jüt lifinden yapılmış çuval ve kilim

Kullanım Alanları 

• Jüt torbaları (kahve, pirinç, şeker, gübre, buğday, kakao, antepfıstığı, fındık, mısır vb.) 
• Hediyelik eşya (kıyafet, çanta, süsleme vb.) 
• Jüt poşetler (alışveriş poşetleri, eczaneler, sosyal sorumluluk, çevre koruma) 
• Jüt ipliği (halı, perde, sandalye kaplama, örtü,) 
• Halı arkası kaplama (CBC)